Réamhrá leis an tsonraíocht Cé dó an tsonraÃocht seo? Tá an tsonraÃocht seo dÃrithe ar chainteoirà dúchais agus ar fhoghlaimeoirà i scoileanna Gaeltachta agus ar scoláirà san earnáil a fheidhmÃonn trà mheán na Gaeilge (Gaelcholáistà agus Aonaid Lán- Ghaeilge), i gcoitinne. Tá tÃrdhreach teangeolaÃochta éagsúil sna scoileanna seo. Déanann na scoileanna a fheidhmÃonn trà mheán na Gaeilge (T1*) freastal ar scoláirà le cúlraà éagsúla teanga idir chainteoirà dúchais agus fhoghlaimeoirà teanga araon; iad siúd a bhfuil an Ghaeilge acu mar phrÃomhtheanga sa bhaile, iad siúd a bhfuil Béarla acu mar phrÃomhtheanga sa bhaile agus iad siúd a thagann ó theaghlaigh dhátheangacha/ilteangacha. Sa tsonraÃocht seo, tá riachtanais teanga na gcainteoirà dúchais agus na bhfoghlaimeoirà T1 san áireamh. Baineann tábhacht ar leith le heispéireas foghlama teanga saibhrithe a bheith ag na scoláirà seo, go háirithe iad siúd atá ina gcainteoirà dúchais Gaeilge. Baineann na scoláirà seo úsáid laethúil as an teanga, bÃodh sà i réimsà an teaghlaigh, na comharsanachta agus/nó i réimse na scolaÃochta. I ngeall ar a ngarthimpeallacht teanga, bheadh scileanna sách forbartha ginchumais agus gabhchumais ag na scoláirà seo. Is iad forbairt, saibhriú agus buanú scileanna teanga is aidhm don tsonraÃocht. Agus scoláirà ag tabhairt faoin tsonraÃocht seo cuireann siad lena stór focal agus le leaganacha dúchais teanga atá logánta. FoghlaimÃonn siad an tábhacht a bhaineann le teanga chruinn, shaibhir a úsáid. Toisc go bhfuil an teanga timpeall orthu, cuireann siad aithne mhaith ar bheochultúr na Gaeilge agus bÃonn deiseanna acu an cultúr sin a inmheánú. Is céim thábhachtach à an fhoghlaim seo sa tsraith shóisearach do scoláirà agus iad ag fás agus ag forbairt mar úsáideoirà cumasacha, gnÃomhacha Gaeilge. Nóta: LeasaÃodh an tSonraÃocht T1 do Ghaeilge na Sraithe Sóisearaà in Meán Fómhair 2023. Tagann an leagan seo isteach in áit leagan Mhárta 2023. Baineann an tSonraÃocht T1 seo leis an gcohórt scoláirà a thosaigh sa chéad bhliain in 2022 agus gach cohórt scoláirà ina dhiaidh sin. * Is à T1 an teanga ina bhfeidhmÃonn an scoil (Béarla i scoileanna a fheidmhÃonn trà mheán an Bhéarla; Gaeilge i scoileanna a fheidhmÃonn trà mheán na Gaeilge.) Is à T2 an dara teanga (Gaeilge i scoileanna a fheidhmÃonn trà mheán an Bhéarla; Béarla i scoileanna a fheidhmÃonn trà mheán na Gaeilge). Conas a thacaíonn an tsonraíocht seo leis an gcainteoir dúchais Gaeltachta? Tá an tsonraÃocht seo ag tacú leis an gcainteoir dúchais Gaeltachta trà eispéireas foghlama teanga saibhrithe a éascú a chuirfidh ar a chumas scileanna teanga a fheabhsú feasachtaà teanga, cultúrtha agus foghlama a chothú stór focal a leathnú agus a shaibhriú idirdhealú idir chanúintà (lasmuigh dá chanúint féin) dÃriú ar an teanga mar chóras.i. patrúin teanga a thuisicint réimeanna éagsúla teanga a thuiscint. Agus, bheifà ag súil go dtacódh na hinniúlachtaà agus na tuiscintà seo leis an gcainteoir dúchais Gaeltachta chun deiseanna úsáide teanga sa phobal a thapú foghlaim trà Ghaeilge trasna an churaclaim páirt ghnÃomhach a ghlacadh i saol an phobail Gaeltachta Tá sé seo ag teacht le beartais an Stáit i leith na Gaeilge; an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 (2010), Acht na Gaeltachta (2012) agus an Polasaà don Oideachas Gaeltachta 2017-2022 (2016). Mar chuid den Pholasaà don Oideachas Gaeltachta leagtar sÃos critéir don Scoil Ghaeltachta. Ag leibhéal na hiar-bhunscoile, beidh scoil a aithnÃtear mar Scoil Ghaeltachta ag cur na sonraÃochta T1 seo i bhfeidhm agus ag spreagadh scoláirÃ, go háirithe cainteoirà dúchais Gaeilge chun tabhairt faoi*. * An Roinn Oideachais agus Scileanna (2016). Polasaà don Oideachas Gaeltachta 2017-2022, Ich 12 Céard iad na scileanna teanga a mbeifí ag súil leo? Tá na torthaà foghlama atá luaite leis na trà shnáithe sa tsonraÃocht seo ag teacht, a bheag nó a mhór, leis na tuairiscÃnà atá le fáil ag B2, is é sin úsáideoir neamhspleách teanga, de Chomhchreat Tagartha na hEorpa um Theangacha (CEFR*). Nà gá go mbeadh na scileanna teanga uile ar an aon leibhéal amháin, d’fhéadfadh an labhairt a bheith ag leibhéal nÃos airde ná an scrÃobh mar shampla. BÃonn an scoláire ag brath ar aiseolas agus treoir an mhúinteora, a chuid féinfheasachta mar fhoghlaimeoir teanga agus ar dheiseanna úsáide na teanga chun breis forbartha a dhéanamh ar a scileanna teanga. * Leagtar amach leibhéil éagsúla teanga sa CEFR: A1, A2 (úsáideoir bunúsach), B1, B2 (úsáideoir neamhspleách) agus C1, C2 (úsáideoir oilte). Féach: Comhairle na hEorpa (2001). Common European Reference of Framework for Languages: Learning, Teaching, Assessment. Cambridge: Cambridge University Press.
