NCCA uses cookies so that you have the best possible browsing experience on our website. If you agree that we can store and use cookies click 'Accept & Close'.Manage Cookies
Fáilte go dtí torthaí foghlama Churaclam Teanga na Bunscoile.
Anseo is féidir leat na torthaí foghlama a úsáid trí shnáithe (Teanga Bhéal, Léitheoireacht, Scríbhneoireacht, Oral Language, Reading, Writing) ag baint úsáide as an roghchlár ar chlé.
Sna táblaí thíos, tabharfaidh tú faoi deara go bhfuil an lipéad torthaí foghlama ábhartha le feiceáil nuair a bhíonn tú ag sciorradh ar uimhir cluaisíní. Nuair a chliceálann tú ar an táb torthaí foghlama ábhartha, dealraíonn sé leis na Samplaí d'Fhoghlaim Teanga na bPáistí,Contanaim Dul chun Cinn agus Ábhar Tacaíochta do Mhúinteoirí.
Taitneamh a bhaint as marcanna agus líníocht a dhéanamh agus a gcuid scríbhneoireachta ag teacht chun cinn.
Páirt a ghlacadh sa scríbhneoireacht pháirteach, agus taitneamh a bhaint aisti.
Iad féin a aithint mar scríbhneoirí, páirt a ghlacadh i scríbhneoireacht agus taitneamh a bhaint aisti, chun cumarsáid a dhéanamh le daoine eile.
Taitneamh a bhaint as téacsanna a chruthú chun cumarsáid a dhéanamh le daoine eile. Dearcadh dearfach agus cuspóirí éagsúla a bheith ag páistí agus iad ag cur a gcuid smaointe in iúl i réimse seánraí.
Scríbhneoireacht a úsáid chun smaointe a shoiléiriú, agus chun a bhféiniúlacht a chur in iúl.
Attend to, take part in and have fun mark-making, drawing and writing, across languages where appropriate, to communicate with others.
Take part in and enjoy writing, across languages where appropriate, to communicate with others.
Engage positively and purposefully while creating text in a variety of genres, other languages where appropriate and across the curriculum.
Use writing as a tool to clarify and structure thought and to express individuality.
Enjoy doodling and drawing as their writing skills develop.
Enjoy participating in collaborative writing.
Identify themselves as writers, participate with enjoyment in writing to communicate with others.
Enjoy creating texts to communicate with others, and have a positive attitude and various objectives when expressing their ideas in a variety of genres.
Use writing to clarify ideas, and to express their identity.
Baineann an páiste triail as uirlisí déanta marcanna agus as dromchlaí agus fiosraíonn iad
Bíonn spraoi ag an bpáiste ag déanamh marcanna agus úsáideann sé/sí gothaí, fuaimeanna nó focail chun aird a dhíriú orthu sin.
Taitníonn leis an bpáiste pictiúir agus foirmeacha ar nós litreacha a chruthú agus comhroinneann sé brí trí roinnt gnéithe ina chuid téacsanna a ainmniú.
Taitníonn sé leis an bpáiste a théacsanna scríofa luatha féin a chruthú agus míníonn sé/sí na príomhtheachtaireachtaí iontu sin.
Taitníonn scríbhneoireacht leis an bpáiste agus comhroinneann sé/ sí brí trína chuid téacsanna a léamh agus a phlé.
Taitníonn scríbhneoireacht leis an bpáiste le haghaidh cuspóirí féin-treoraithe agus éagsúla agus le cúnamh ó bhunstruchtúir seánra.
Taitníonn leis an bpáiste a bheith ag scríobh i réimse níos leithne seánraí, taiscéaladh a dhéanamh ar a stíl féin, ag cur sonraí le smaointe agus na smaointe sin a phlé le daoine eile.
Taitníonn leis an bpáiste a bheith ag úsáid stíl phearsanta scríbhneoireachta i réimse seánraí◊, ag tabhairt tuilleadh sonraí ag déanamh tuilleadh forbartha ar charachtair agus ag úsáid teanga go cruthaitheach agus go samhlaitheach, agus iad á roinnt le daoine eile.
Taitníonn leis an bpáiste a stíl scríbhneoireachta féin a úsáid i réimse seánraí
ag tarraingt ar theanga fháthchiallach agus ag cruthú íomhánna gléineacha chun dul i bhfeidhm ar an léitheoir, agus pléann agus comhroinneann a chuid oibre.
Fiosraíonn agus pléann an páiste a stíl féin, cuspóirí an téacs agus an taitneamh a bhaineann daoine as téacs a chruthú go neamhspleách agus/nó le daoine eile.
Oibríonn an páiste le daltaí eile chun téacsanna a chruthú i réimse seánraí agus chun tuilleadh forbartha a dhéanamh ar a stíl phearsanta féin.
Déanann an páiste measúnú ar a stíl phearsanta mar údar agus roinneann an taithí atá aige ar chruthú téacs le daoine eile.
Pléann an páiste an fhorbairt atá tagtha ar a chuid scileanna mar údar chun téacsanna níos casta a chruthú agus déanann sé machnamh ar an fhorbairt agus ar an dul chun cinn sin.
I gcomhpháirt leis an múinteoir, líníochtaí nó a gcuid scríbhneoireachta atá ag teacht chun cinn a phlé le daoine eile.
I gcomhpháirt leis an múinteoir, uirlisí cuí a úsáid agus topaic agus ábhar a roghnú chun téacs páirteach a chumadh agus a roghnú le roinnt le daoine eile.
Rogha a dhéanamh maidir le topaic, ábhair, uirlisí cuí don scríbhneoireacht pháirteach nó neamhspleách. Téacsanna a roghnú le roinnt le daoine eile.
Uirlisí, straitéisí agus ábhar a mheas agus a roghnú chun téacs a chruthú i réimse seánraí.
Choose appropriate tools, content and topics for their own writing and select texts for sharing with others.
Evaluate and critically choose appropriate tools, strategies, content and topics to create text in a range of genres across the curriculum for a variety of purposes and audiences.
In conjunction with the teacher, discuss with others their drawings or their developing writing skills.
In conjunction with the teacher, use appropriate tools and choose a suitable topic and subject to select and compose a collaborative text to share with others.
Choose a topic, subjects and appropriate tools for collaborative or independent writing. Select texts to share with others.
Assess and select tools, strategies and subject matter to create text in a variety of genres.
Láimhseálann an páiste uirlisí déanta marcanna agus ábhair chun téacs a chruthú
Úsáideann an páiste gothaí, fuaimeanna nó focail chun aird a dhíriú ar na téacsanna is fearr leo a chruthaigh siad féin.
Bíonn an páiste ag súgradh le huirlisí agus le hábhair éagsúla chun téacsanna a chruthú ar a rogha topaice agus roghnaíonn na téacsanna atá le roinnt le daoine eile.
Úsáideann an páiste uirlisí agus ábhair éagsúla chun téacsanna a chruthú ar thopaic roghnaithe agus roghnaíonn téacsanna le cur ar taispeáint.
Le neamhspleáchas atá ag méadú, roghnaíonn an páiste topaic agus uirlisí cuí chun téacsanna a chruthú agus roghnaíonn téacsanna le foilsiú agus le cur ar taispeáint.
Roghnaíonn an páiste ó réimse níos leithne topaicí agus, le tacaíocht, roghnaíonn ábhar agus formáidí éagsúla cur i láthair chun a chuid scríbhneoireachta a chomhroinnt.
Roghnaíonn agus beachtaíonn an páiste smaointe agus ábhar dá théacsanna, agus roghnaíonn ó réimse formáidí cur i láthair chun a chuid scríbhneoireachta a chomhroinnt.
Tosaíonn an páiste ar thaighde agus roghnaíonn ábhar chun scríobh faoi thopaicí neamhaitheanta agus roghnaíonn ó réimse níos leithne formáidí cur i láthair chun a chuid scríbhneoireachta a chomhroinnt
Déanann an páiste taighde agus roghnaíonn ábhar chun scríobh faoi thopaicí neamhaitheanta, agus roghnaíonn formáidí cuí cur i láthair chun a chuid scríbhneoireachta a chomhroinnt
Déanann an páiste comparáid idir foinsí eolais éagsúla agus roghnaíonn an fhoinse is feilúnaí don chuspóir agus don lucht éisteachta/léite.
Déanann an páiste anailís ar aiseolas chun athdhréachtú a dhéanamh ar a théacs.
Roghnaíonn an páiste an seánra cuí don chuspóir agus don lucht éisteachta/léite
Déanann an páiste measúnú ar roinnt foinsí eolais agus roghnaíonn sé an foinse is feiliúnaí don chuspóir agus don lucht éisteachta/léite.
Déanann an páiste anailís ar aiseolas agus roghnaíonn sé an t-aiseolas is feiliúnaí chun athdhréachtú a dhéanamh ar a théacs.
Tugann an páiste údar leis an seánra a roghnaíonn sé agus téacs á chruthú aige ar mhaithe le cuspóir agus lucht éisteachta/léite éagsúla.
Gnásanna an chló a aithint.
Roinnt abairtí gearra iomlána a scríobh le tacaíocht, ag baint úsáid as gnásanna an chló.
Struchtúr abairte agus gnásanna cló cuí a úsáid agus iad ag cumadh téacsanna i bpáirt le daoine eile nó go neamhspleách.
Úsáid a bhaint as struchtúr abairte, aimsirí cearta na mbriathra, agus nascfhocail ina gcuid scríbhneoireachta i seánraí éagsúla.
Use basic conventions of print and sentence structure.
Use more sophisticated conventions of print and sentence structure, and a range of verb tenses and connectives in their writing.
Identify conventions of print.
With support, write some complete short sentences, using conventions of print.
Use appropriate conventions of print and sentence structure when composing texts, either in collaboration with others or independently.
Use sentence structure, correct verb tenses and connective words in their writing in various genres.
Baineann an páiste triail as comharthaí, as siombailí agus as téacs chun cumarsáid a dhéanamh.
Úsáideann an páiste cruthanna agus iad ag tarraingt marcanna chun cumarsáid a dhéanamh.
Déanann an páiste idirdhealú idir litreacha agus pictiúir.
Déanann an páiste idirdhealú idir léitheoireacht agus scríbhneoireacht agus scríobhann ó chlé go deas, ó bhun go barr, leathanach ar leathanach.
Úsáideann an páiste ord ceart na bhfocal cuid den am, struchtúr abairte agus litreacha, spásanna, focail, abairtí agus lánstadanna agus tosaíonn ar cheannlitreacha a úsáid go cuí.
Aithníonn an páiste go bhfuil tréithe ar leith i scríobh na Gaeilge, síntí fada, séimhiú, urú srl.
Úsáideann an páiste ord ceart na bhfocal, struchtúr abairte, ceannlitreacha agus abairtí iomlána.
Úsáideann an páiste comharthaí ceiste, bunnascaigh, an aimsir cheart den bhriathar cuid den am, agus tosaíonn ar pharagraif a úsáid.
Úsáideann an páiste comharthaí athfhriotail, comharthaí uaillbhreasa, roinnt paragraf agus nascaigh agus úsáideann an aimsir cheart den bhriathar níos minice.
Úsáideann an páiste camóga, paragraif, abairtí comhshuite agus casta, agus aimsirí briathra cearta den chuid is mó.
Úsáideann an páiste réimse leathan gnásanna cló (ina measc, idirstad, leathstad, dais, fleiscín srl.).
Fiosraíonn an páiste an chaoi a gcuidíonn gnásanna cló agus struchtúr abairte linn ciall a bhaint as téacs agus teachtaireacht a chur in iúl.
Aithníonn an páiste go bhfuil difríochtaí idir struchtúr na Gaeilge, struchtúr an Bhéarla, agus an struchtúr a bhíonn i dteangacha eile.
Léiríonn an páiste go dtuigeann sé go bhfuil difríochtaí idir gnásanna cló i dteangacha éagsúla agus leas á bhaint aige as uirlisí digiteacha (e.g. é, β, ϋ, ѐ srl.).
Roghnaíonn an páiste gnásanna cló agus struchtúr abairte cuí chun go gcuideoidh sé le daoine ciall a bhaint as téacs agus chun teachtaireacht a chur in iúl.
Tugann an páiste míniú agus údar leis na roghanna sin.
Déanann an páiste plé ar struchtúr abairte na Gaeilge, an Bhéarla agus teangacha eile.
Léiríonn an páiste go dtuigeann sé an tionchar a bhíonn ag cineálacha éagsúla abairte (cineál abairte agus fad na habairte) ar an téacs a bhíonn á chruthú aige.
Litreacha ó aibítir na Gaeilge a aithint, a ainmniú, agus a fhuaimniú.
Úsáid a bhaint as roinnt litrithe chirt, ag tarraingt ar an eolas atá acu faoi phatrúin fuaime agus patrúin litreacha.
Tosú ar thuiscint a léiriú ar athruithe gramadaí agus iad a úsáid i bhfrásaí coiteanna ina gcuid scríbhneoireachta.
Réimse focail ardmhinicíochta a litriú go cruinn agus straitéisí litrithe a úsáid chun focail neamhaitheanta a litriú.
Ábhair thagartha a úsáid go neamhspleách chun litrithe a cheartú agus a sheiceáil.
A aithint go n-athraíonn focail Ghaeilge uaireanta de réir chomhthéacs na gramadaí (séimhiú, úrú, uimhir iolra, tuiseal ginideach).
Cosúlachtaí agus difríochtaí idir focail agus patrúin litreacha i dteangacha (Gaeilge, Béarla agus teangacha eile) agus i seánraí éagsúla a aithint.
Use knowledge of letter-sound correspondences and common spelling patterns to accurately spell words.
Spell a wide range of high frequency words accurately and begin to use reference materials to check and correct spelling.
Analyse how letter-sound correspondences, common spelling patterns and meaningful word parts and roots impact on spelling, using this knowledge to correctly spell words in their writing.
Use appropriate reference materials to independently check and correct spelling.
Make use in their collaborative writing of a vocabulary which they are developing through their personal experience and through engaging with text.
Recognise, name and pronounce letters in the Irish alphabet.
Use some correct spellings, drawing on their knowledge of sound patterns and letter patterns.
Begin to show an understanding of grammatical changes and make use of them in common phrases in their writing.
Spell accurately a variety of high-frequency words and use spelling strategies to spell unfamiliar words.
Make independent use of reference materials to check and correct spellings
Recognise that Irish words sometimes change according to their grammatical context (lenition, eclipsis, plural, genitive case).
Identify similarities and differences between words and letter patterns in various languages (Irish, English and other languages) and genres.
Cruthaíonn an páiste cruthanna agus iad ag déanamh marcanna
Úsáideann an páiste cruthanna agus é/í ag déanamh marcanna.
Aithníonn an páiste roinnt litreacha i bhfocail atá feicthe aige/aici cheana agus úsáideann iad sin agus
siombailí eile chun téacs a léiriú. Tugann an páiste chun cuimhne gnéithe/difríochtaí a bhaineann le pictiúir agus/nó rudaí.
Ceanglaíonn an páiste an litir leis an bhfuaim i gcás roinnt focal sa chás uachtair agus úsáideann slabhraí randamacha litreacha agus tosaíonn ag léiriú tuiscint éiritheach ar fhuaimeanna na litreacha chun téacs a léiriú.
Tuigeann an páiste an ceangal idir an focal scríofa agus an chaint.
Tosaíonn an páiste ar chló a chóipeáil.
Tréithe Breise – Gaeilge:Léiríonn an páiste níos mó eolais ar na bunfhuaimeanna
Úsáideann an páiste roinnt litreacha atá ceart ó thaobh na bhfuaimeanna de, patrúin choitianta litreacha agus focail aitheanta.
Tosaíonn an páiste ar idirdhealú a dhéanamh idir fuaimeanna gutaí fada agus fuaimeanna gutaí gearra.
Aithníonn an páiste difríochtaí agus cosúlachtaí idir litreacha éagsúla.
Fuaimníonn agus ainmníonn an páiste gach litir sa chás uachtair agus sa chás íochtair, úsáideann roinnt consan agus gutaí cearta i neaslitriú agus litríonn roinnt focal ardmhinicíocha agus aitheanta.
Taispeánann an páiste go bhfuil feasacht acu ar fhuaimeanna a clúdaíodh, nuair a fhuaimníonn siad litreacha na bhfocal a bhíonn á litriú acu.
Úsáideann an páiste déghraif agus teaglamaí litreacha agus réimse focal aitheanta, tarraingíonn ar amharc-chuimhne le haghaidh focal ardmhinicíochta agus tosaíonn ag úsáid foclóirí
Tosaíonn an páiste ag tuiscint go litrítear roinnt focal ar bhealach atá éagsúil leis an gcaoi a bhfuaimnítear iad.
Úsáideann an páiste straitéisí lena n-áirítear siollú, teaglamaí agus patrúin agus foclóirí chun réimse níos leithne focal a litriú agus déanann féincheartú níos minice.
Tuigeann an páiste go litrítear roinnt focal ar bhealach atá éagsúil leis an gcaoi a bhfuaimnítear iad
Úsáideann an páiste straitéisí éagsúla go solúbtha chun focail neamhchoitianta agus dheacra a litriú.
Aithníonn an páiste cosúlachtaí agus difríochtaí idir focail i dteangacha éagsúla agus pléann sé na gnéithe sin le daoine eile.
Pléann an páiste an fheidhm atá le caighdeán litrithe agus déanann sé measúnú ar an bhfeidhm sin.
Fiosraíonn agus pléann an páiste an bunús na bhfocal i réimse ábhar
Ainmníonn an páiste réimse straitéisí litrithe, míníonn sé na straitéisí sin, agus cuireann sé i bhfeidhm iad chun téacsanna a chruthú.
Déanann an páiste machnamh ar na foinsí agus ar na straitéisí a d’úsáid sé chun focail a litriú agus déanann sé measúnú ar na foinsí agus na straitéisí sin.
Fiosraíonn an páiste an chaoi ar cuireadh caighdeán oifigiúil na Gaeilge le chéile agus pléann sé an aidhm atá le Caighdeán Oifigiúil na Gaeilge.
Aithníonn an páiste difríochtaí idir leaganacha caighdeánacha agus leaganacha malartacha agus téacs á chruthú acu.
Úsáid a bhaint ina gcuid scríbhneoireacht pháirteach as stór focal atá á fhorbairt acu trína dtaithí phearsanta agus trí dhul i ngleic le téacs.
Úsáid a bhaint as stór focal óna dtaithí phearsanta agus óna dtaithí ar phlé le téacs. Teanga a úsáid go spraíúil agus go cruthaitheach.
Teanga agus stór focal ábhartha a roghnú chun téacsanna a chruthú i réimse seánraí ar mhaithe le cuspóirí agus luchtanna éisteachta/léite éagsúla. Cúiseanna a thabhairt leis na roghanna sin.
Use a growing range of vocabulary from their personal experiences and engagement with text and use language playfully and creatively in their writing.
Use a more sophisticated range of vocabulary from many sources and explore the aesthetic, creative and imaginative dimensions of language in their writing.
Examine, select and justify appropriate vocabulary to create text across a range of genres and other languages where appropriate for a variety of purposes and audiences.
Use vocabulary from their personal experience and their experience of dealing with text. Make playful and creative use of language.
Explore and select appropriate language and vocabulary to create texts in a variety of different genres, for various purposes and various audiences.
Justify those choices.
Cíorann an páiste marcanna agus cruthanna, fiosraíonn iad agus baineann triail astu
Úsáideann an páiste marcanna agus cruthanna chun taithí phearsanta a roinnt.
Úsáideann an páiste teanga óna thaithí phearsanta agus úsáideann í go spraíúil agus le samhlaíocht i dtéacsanna a chruthaíonn sé/sí agus an múinteoir ag feidhmiú mar scríobhaí.
Úsáideann an páiste stór focal agus frásaí nua ó théacsanna a léann sé/sí agus úsáideann teanga go spraíúil agus le samhlaíocht i dtéacsanna a scríobhann sé/sí in éineacht leis an múinteoir.
Úsáideann an páiste teanga óna thaithí phearsanta, ó théacsanna a léann sé/sí agus ón timpeallacht.
Úsáideann an páiste teanga go spraíúil agus le samhlaíocht i dtéacsanna a chruthaíonn sé/sí go neamhspleách.
Úsáideann an páiste teanga nach mbaineann lena thaithí phearsanta a bhailítear ó théacsanna eile a fiosraíodh agus úsáideann an teanga seo le samhlaíocht ina chuid téacsanna féin.
Úsáideann an páiste teanga shainiúil ábhair chun smaoineamh a chur in iúl
Baineann an páiste úsáid as réimse taithí agus téacsanna, agus tosaíonn ag úsáid teanga a chuireann níos mó sonraí in iúl.
Roghnaíonn an páiste stór focal chun brí nó mothúchán ar leith a chur in iúl trí úsáid a bhaint as teanga shamhlaitheach agus réimse taithí agus téacsanna.
Roghnaíonn an páiste stór focal ó raon foinsí agus baineann úsáid as chun smaointe a leathnú, tuilleadh sonraí a thabhairt agus chun éifeacht, giúmar nó íomhá a chruthú
Tosaíonn an páiste ar theanga fháthchiallach a úsáid ionas go mbeidh tionchar faoi leith ag téacs ar léitheoir.
Pléann an páiste na straitéisí a úsáideann sé chun sealbhú a dhéanamh ar stór focal/teanga a bheidh sé in ann a úsáid chun téacs a chruthú.
Déanann an páiste cur síos ar theanga chruthaitheach, mhothúchán, agus shamhlaitheach agus úsáideann sé iad agus téacs á chruthú aige. Pléann sé an fheidhm atá leis na gnéithe sin den teanga ina théacs féin.
Déanann an páiste measúnú ar na straitéisí a úsáideann sé chun stór focal a aimsiú agus agus a shealbhú ionas go mbeidh sé in ann leas a bhaint astu chun téacsanna a chruthú.
Aithníonn an páiste an teanga oibiachtúil agus suibiachtúil a úsáidtear i seánraí éagsúla agus déanann sé machnamh orthu nuair a bhíonn stór focal á roghnú aige dá théacs
Aithníonn an páiste go léiríonn stór focal/teanga áirithe claontacht, steiréitíopa, agus fabhar agus smaoiníonn sé air sin agus téacs á chruthú aige.
Líníocht a mbeidh cuspóirí éagsúla léi a dhéanamh go minic.
Líníocht a mbeidh cuspóirí éagsúla léi a dhéanamh agus giotaí gearra simplí a scríobh chun smaointe a chur in iúl agus an múinteoir ag gníomhú mar scríobhaí.
Téacsanna simplí a chruthú i réimse seánraí.
Téacsanna i réimse seánraí a chruthú agus iad ag díriú ar an gcuspóir agus an lucht éisteachta.
Iniúchadh a dhéanamh ar struchtúr téacs agus gnéithe teanga a bhaineann le réimse seánraí agus iad a úsáid ina gcuid scríbhneoireachta.
A nguth pearsanta a fhorbairt agus téacsanna á gcruthú acu chun a gcuid tuairimí, eolais agus taithí a roinnt le daoine eile.
Draw and write with a sense of purpose and audience while creating texts in a range of genres and other languages where appropriate.
Explore and use the typical text structure and language features associated with a variety of genres.
Develop an individual voice to share their thoughts, knowledge and experiences.
Draw frequently, for various purposes.
Draw for various purposes and compose brief, simple pieces to express their thoughts, with the teacher as scribe.
Create simple texts in a variety of genres.
Create texts in a variety of genres, focusing on purpose and audience.
Explore the text structure and language aspects associated with a variety of genres and use them in their writing.
Develop their personal voice when creating texts to share their opinions, knowledge and experiences with others.
Baineann an páiste úsáid as comharthaí, siombailí nó téacschun eispéiris a chomhroinnt
Comhroinneann an páiste smaointe, eolas agus taithí le daoine eile trína gcuid marcanna.
Tosaíonn an páiste ag roinnt smaointe, eolais agus eispéireas ar mhaithe le cuspóir agus lucht éisteachta ar leith agus é/í ag úsáid marcanna, líníochtaí agus roinnt litreacha.
Scríobhann agus tarraingíonn an páiste ar mhaithe le cuspóir agus lucht éisteachta ar leith, ag roinnt smaointe, eolais agus eispéireas ag an am céanna.
Scríobhann an páiste ar mhaithe le réimse níos leithne cuspóirí agus lucht éisteachta ag roinnt smaointe, eolais agus eispéireas ag an am céanna.
Tosaíonn an páiste ag scríobh i réimse seánraí trí úsáid a bhaint as bunstruchtúr atá cuí don seánra◊ faoi leith, ag meaitseáil teanga le cuspóir, seánra◊ agus lucht éisteachta.
Scríobhann an páiste i réimse seánraí◊, ag cur sonraí ar fáil, ag léirmhíniú príomhphointí agus ag úsáid teanga oiriúnach agus a stíl féin á taiscéaladh acu.
Scríobhann an páiste i réimse seánraí ag tabhairt mionsonraí agus ag déanamh tuilleadh forbartha ar charachtair agus ar smaointe trí úsáid a bhaint as teanga agus struchtúr cuí agus a stíl féin á taiscéaladh acu.
Scríobhann an páiste i réimse seánraí agus é/í ag úsáid struchtúir go solúbhta chun an freastal is fearr a dhéanamh ar a chuspóir
Úsáideann sé/ sí teanga go cruthaitheach agus cuireann sé/sí a stíl féin trasna.
Fiosraíonn agus pléann an páiste feiliúnacht an eolais a bhailíonn sé chun téacs a chruthú.
Aithníonn an páiste na gnéithe dá théacsatá sainiúil dá ghuth pearsanta féin agus déanann sé cur síos ar na gnéithe sin
Roghnaíonn an páiste an réim teanga (canúintí agus blasanna san áireamh) is feiliúnaí dá théacsbunaithe ar a chuspóir agus ar a lucht éisteachta/léite.
Pléann agus míníonn an páiste an tionchar a bhíonn ag cuspóirí ar leith ar na roghanna a dhéanann sé agus téacs á chruthú aige.
Déanann an páiste measúnú ar na foinsí a roghnaíonn sé dá théacsagus tugann údar leis an rogha sin.
Déanann an páiste machnamh ar na gnéithe dá théacsatá sainiúil dá ghuth pearsanta féin.
Fiosraíonn an páiste tuairimí, peirspictíochtaí, agus cultúir éagsúla agus déanann machnamh orthu chun leas a bhaint astu chun téacsannaa chruthú.
Tugann an páiste údar leis na roghanna a rinne sé agus téacs á chruthú aige ar mhaithe le cuspóir agus lucht éisteachta/léite éagsúla.
Próiseas na scríbhneoireachta a aithint agus tús a chur le leas a bhaint as chun téacs a scríobh i gcomhpháirt leis an múinteoir.
Téacsanna a chruthú i gcomhpháirt le daoine eile agus/nó go neamhspleách agus leas á bhaint as próiseas na scríbhneoireachta.
Scileanna agus straitéisí a bhaineann leis an scríbhneoireacht mar phróiseas a úsáid chun téacsanna a chruthú go neamhspleách agus/nó i bpáirt le daoine eile, i réimse seánraí.
Use the writing process when creating texts collaboratively or independently.
Identify and evaluate skills and strategies associated with writing as a process and use them to create texts independently and/or collaboratively across a range of genres, in other languages where appropriate and across the curriculum for a variety of purposes and audiences.
Identify the writing process and start to use it to write a text in collaboration with the teacher.
Create texts in collaboration with others and/or independently using the writing process.
Use skills and strategies that apply to writing as a process to create texts independently and/or in collaboration with others, in a variety of genres.
Cíorann an páiste eispéiris phearsanta agus rudaí a bhfuil suim acu féin iontu trí chomharthaí, trí shiombailí agus trí théacs
Úsáideann an páiste taithí phearsanta agus rudaí a bhfuil spéis acu iontu mar spreagadh le haghaidh a dtéacsanna.
Tosaíonn an páiste ag glacadh páirte i scríbhneoireacht chomhoibríoch agus an múinteoir mar scríobhaí acu.
Úsáideann an páiste topaicí aitheanta mar spreagadh le haghaidh téacsannaagus é/í ag cumadh téacsannai gcomhpháirt leis an múinteoir.
Pleanálann an páiste téacsanna ó bhéal go comhoibríoch, cuireann in ord agus scríobhann le páistí eile iad agus cumann téacsannale páistí eile; léann agus pléann a gcuid scríbhneoireachta.
Pleanálann, cuireann in ord agus scríobhann an páiste téacsanna go neamhspleách; léann agus labhraíonn faoina chuid scríbhneoireachta leis an múinteoir lena chinntiú go bhfuil ciall léi agus tosaíonn ag moladh athruithe simplí chun í a fheabhsú.
Pleanálann an páiste téacsanna go neamhspleách agus bailíonn eolas chun téacsanna a chruthú a bhfuil tús, lár agus deireadh acu; léann agus pléann a gcuid scríbhneoireachta, ag aithint athruithe chun feabhas a chur uirthi.
Baineann an páiste leas as réimse d’fhoinsí téacs agus tosaíonn ag úsáid eagraithe grafacha chun scríbhneoireacht a phleanáil; cumann, profálann agus cuireann in eagar chun aiseolas a chur san áireamh.
Baineann an páiste leas as réimse níos leithne foinsí téacs agus úsáideann eagraithe grafacha chun scríbhneoireacht neamhspleách a phleanáil; cumann, profálann agus cuireann in eagar leis féin chun téacsannaa fheabhsú.
Déanann an páiste machnamh ar an aiseolas a fhaigheann sé ó dhaoine eile agus roghnaíonn sé aiseolas feiliúnach chun a théacsa leasú.
Baineann an páiste leas as uirlisí profála agus eagarthóireachta chun a théacsa leasú.
Déanann an páiste machnamh ar na straitéisí agus na scileanna a d’úsáid sé le linn phróiseas na scríbhneoireachta.
Tugann an páiste údar leis na cinntí a ghlac sé agus aiseolas feiliúnach á roghnú aige chun a théacsa leasú.
Tugann an páiste cúiseanna leis na huirlisí profála agus eagarthóireachta a d’úsáid sé chun a théacsa leasú.
Míníonn an páiste na straitéisí agus na scileanna a d’úsáid sé le linn phróiseas na scríbhneoireachta agus tugann sé údar/cúiseanna leis na roghanna sin.
Tuiscint ar théacsanna gearra simplí a léadh dóibh, agus mothúcháin ina leith, a léiriú trí léaráidí/pictiúir a tharraingt.
A gcuid pictiúr agus scríbhneoireacht phearsanta a roinnt le daoine eile agus iad a phlé, le tacaíocht.
Brí a gcuid téacsanna féin a roinnt.
Freagairt do théacs daoine eile chun tuiscint a léirú.
Freagairt do théacs daoine eile chun tuiscint a léiriú.
Tuairimí daoine eile ar a gcuid téacsanna a phlé.
Share the meaning of their own texts and demonstrate understanding through responding to the texts of others.
Elaborate on the meaning of their own writing and discuss the texts of others showing an emerging recognition of the author’s intent.
Demonstrate an understanding of short, simple texts, and the emotions they evoke, using their own drawings and pictures.
Share their pictures and personal writing with others and discuss them, with support.
Share the meaning of their own texts.
Respond to the texts of others to show understanding.
Discuss the views of others on their texts.
Cuireann an páiste in iúl ar bhealach éigin cén chiall atá leis na marcanna a rinne siad
Úsáideann an páiste gothaí, fuaimeanna nó focail chun a thaispeáint go bhfuil brí phearsanta lena chuid marcanna agus chun freagairt do théacsanna daoine eile a thaispeántar nó a léitear dó.
Labhraíonn an páiste faoina théacsanna féin agus tosaíonn ag caint faoi théacsanna daoine eile trí chaint, marcanna agus líníochtaí.
Labhraíonn an páiste faoi líníochtaí níos mionsonraithe, agus úsáideann iad, ina théacsanna féin agus tugann níos mó sonraí mar fhreagra ar théacsanna daoine eile.
Úsáideann an páiste líníochtaí níos mionléirithe chun sonraí a roinnt agus aithníonn píosaí téacs simplí soiléire mar fhreagra ar cheisteanna sonracha
Comhroinneann an páiste léirmhíniú pearsanta ar théacsduine eile.
Pléann an páiste a chuid oibre féin agus míníonn cén fáth ar roghnaigh sé/sí topaicí agus ábhar.
Pléann an páiste obair daoine eile agus déanann ceangal idir í agus a chuid taithí féin.
Comhroinneann an páiste a chuid oibre le daoine eile, ag tabhairt míniú níos fearr ar na sonraí.
Tugann an páiste freagra ar obair daoine eile, ag plé na bpríomhphointí go mion agus á cur i gcomhthéacs a n-eispéireas féin sa chás gur cuí.
Pléann an páiste ó bhéal, míníonn agus déanann nasc le carachtair atá cruthaithe aige ina scéalta féin ar bhealach níos mionsonraithe
Pléann an páiste carachtair agus príomhimeachtaí i scéalta daoine eile, tuarann príomhghníomhartha agus baineann tátal maidir lena spreagann carachtair chun príomhghníomhartha a dhéanamh
Comhroinneann an páiste na cúiseanna a bhí acu chun focail/ frásaí faoi leith a úsáid chun críche éifeachta/giúmair/ tionchair.
Déanann an páiste léirmhíniú ar na príomhtheachtaireachtaí atá á gcur in iúl in obair daoine eile agus baineann tátal faoi na cúiseanna a bhí ag an údar lena n-aghaidh sin.
Déanann an páiste comparáid idir an aidhm a bhí aige féin mar údar agus an bhrí a bhaineann lucht éisteachta/léite as a théacs
Aithníonn an páiste an tionchar a bhíonn ag cultúr agus féiniúlacht an údair ar na teachtaireachtaí a bhíonn ina théacs.
Úsáideann an páiste modhanna agus stíleanna chun teachtaireacht agus aidhm/intinn an údair a léiriú
Déanann an páiste measúnú ar an tionchar a bhíonn ag a fhéiniúlacht agus a chultúr (nó cultúir eile sa phobal) ar na téacsannaa chruthaíonn sé.
Déanann an páiste measúnú ar an ngaol a bhíonn idir réim teanga agus aidhm an údair.
Scríobh ag baint úsáid as stíl scríbhneoireachta atá roghnaithe.
Téacsanna a chur i láthair i réimse formáidí.
Scríobh go hinléite agus go líofa agus úsáid á baint acu as stíl scríbhneoireachta atá rognaithe.
Write legibly and fluently in a chosen script and present texts in a range of formats.
Write legibly and fluently in a chosen script using a personal style and present texts in a range of formats.
Write using a chosen writing style.
Present texts in a variety of formats.
Write legibly and fluently in a chosen style.
Cíorann an páiste uirlisí déanta marcanna agus dromchlaí
Fiosraíonn an páiste uirlisí chun marcanna a dhéanamh
Úsáideann an páiste roinnt smachta ar mhatáin chun foirmeacha atá ar nós litreacha a dhéanamh.
Úsáideann an páiste smacht maith ar mhatáin. Scríobhann an páiste roinnt litreacha sa chás uachtair agus sa chás íochtair
Scríobhann an páiste roinnt litreacha sa chás uachtair agus sa chás íochtair go hinléite agus mar litreacha scartha.
Scríobhann an páiste an chuid is mó de na litreacha sa chás uachtair agus sa chás íochtair mar litreacha scartha
Scríobhann an páiste go hinléite agus go líofa agus é/í ag úsáid litreacha cuartha scartha.
Léiríonn an páiste téacs i réimse formáidí.
Scríobhann an páiste go hinléite le script reatha.
Léiríonn an páiste téacs ar mhaithe le cuspóirí agus le lucht éisteachta/léite éagsúla.
Scríobhann an páiste go hinléite agus go líofa le script reatha.
Léiríonn an páiste téacs ar bhealach cruthaitheach agus tarraingteach ar mhaithe le cuspóirí agus lucht éisteachta/léite éagsúla
Fiosraíonn agus pléann an páiste straitéisí agus stíleanna éagsúla chun téacs a chur i láthair i réimse formáidí.
Pléann an páiste aibítrí agus scripteanna i dteangacha éagsúla (scripteanna na Gaeilge ina measc) agus bíonn spraoi aige leo.